Powyższa tabela 2 określa zwiększenie lub zmniejszenie natężenia dźwięku w wolnym polu (powietrze) lub dużych pomieszczeniach. W małych pomieszczeniach dźwięk odbija się od ścian i może wzmocnić wzajemnie. Trzeba też wziąć pod uwagę zakresy mocy na jakie skonstruowany jest zestaw głośnikowy.
Łączenie wielu głośników
Jeżeli w paczce znajduje się więcej głośników niż jeden to reguła szacowania jak głośny będzie zestaw jest następująca: każde podwojenie liczby takich samych głośników to wzrost skuteczności o 3 decybele przy tej samej mocy . Zwiększenie skuteczności pokazano na
Przed podłączeniem większej ilości głośników skonsultuj się z akustykiem lub elektronikiem, aby przypadkiem nie spalić pieca.
Rys. 6. Wzrost głośności zestawów wraz ze zwiększaniem ilości głośników (przy tej samej mocy nadanej na cały zestaw) - w decybelach podano orientacyjne zwiększenie głośności - 3dB - wyraźny wzrost
⇑ Na górę ⇑
Łączenie wielu wzmacniaczy gitarowych
Jeżeli mamy więcej piecyków gitarowych wówczas każde dostawienie piecyka o podobnej mocy i podobnym głośniku to wzrost o +6dB. W przypadku wzmacniaczy o różnej głośności systemów szacujemy mniejsze podbicie dźwięku.
Gra wielu muzyków na raz
Wszystkie powyższe metody szacowania uznają, że wszystkie głośniki wydają z siebie te same dźwięki, w przypadku dwóch muzyków grających co innego w danym momencie czy też uzupełniających się (riff wraz z gitarą solową) trzeba dodać mniej decybeli niż podają powyższe zestawienia
Izolacja i walka z pogłosem - materiały dźwiękochłonne i dźwiękoizolacyjne
Dźwiękoizolacyjność
Decybel opisany w artykule poprzednim tego cyklu jako jednostka hałasu jest też jednostką dźwiękoizolacyjności materiałów. Im większa dźwiękoizolacyjność tym dla domowego hałaśnika lepiej. Upraszczając liczba mówi nam o ile decybeli zmniejszy się nam hałas poza pomieszczeniem, gdy na ścianie pomieszczenia użyjemy danego rozwiązania akustycznego. Ten parametr izoluje nas od świata zewnętrznego.
Rys. 7. Dźwiękoizolacyjność materiałów dla różnych częstotliwości
Rys. 8. Wpływ zmiany grubości wełny mineralnej na dźwiękoizolacyjność.
Dobre rozwiązania dźwiękoizolacyjne potrafią odjąć aż 60 decybeli dźwięku przy grubości powłoki materiału równej 10cm. W dodatku nie wpływają nadmiernie na ubytek jakości dźwięku.
Rys. 9. Różne materiały dźwiękoizolacyjne Rys. 10. Pianka polietylenowa
Różne materiały dźwiękoizolacyjne przedstawiono na rys. 9. Od góry to: styropian, pianka polietylenowa (wykładzina podpanelowa rys. 10), stara wata szklana i różnego rodzaju wełny mineralne, które kładzie się zazwyczaj pod płyty kartonowo-gipsowe, pomiędzy pustaki, pod panele podłogowe, dywany.
Dźwiękochłonność
Drugim sposobem porównywania materiałów jest współczynnik pochłaniania dźwięku. Mówi on nam o tym jaki ułamek energii dźwięku pozostał w materiale - czyli pomiędzy włókienkami waty szklanej, pomiędzy dziurkami w kasetonie pomiędzy blachami w ustroju akustycznym. Ten parametr zwalcza pogłos w pomieszczeniu
Pogłos i jego kierunki przedstawiono na rys.11 i 12. Słabo wytłumione pomieszczenia mają długi czas pogłosu, dźwięk w nich odbija się w różnych kierunkach i wielu miejscach przenika przez ścianę. Często uniemożliwia zrozumienie mowy, powoduję dudnienia i podbicia dźwięku. Dlatego też przy wytłumianiu bierzemy pod uwagę wszystkie płaszczyzny i wszystkie ściany łącznie z sufitem i podłogą.
Rys. 11. Różne drogi odbicia fali dźwiękowej
Rys 12. Schematyczna ilustracja pogłosu w pomieszczeniu
Tabela 4. Pogłosowy współczynnik dla wybranych materiałów w odpowiednich przedziałach częstotliwości. Im więcej tym lepiej.
Różne zjawiska w niwelowaniu hałasu
Istnieje cała gama materiałów wykorzystujących różne zjawiska, aby pozbyć się jak najwięcej dźwięku. Niektóre bazują na porowatości materiałów, dźwięk wnika w kanaliki materiału, gdzie powstaje tarcie powietrza o materiał. Stosuje się watolinę, wełnę mineralną, pustaki.
Nie bez przyczyny materiały akustyczne mają rozbudowaną, zróżnicowaną fakturę, by jak najbardziej rozproszyć dźwięk który nie mógł zostać wchłonięty. Składają się z piramidek, kulek, zawieszonych na suficie labiryntów kostek, żaluzji, pasów, soczewek.
Dzięki czemu łagodzony jest impet fali akustycznej. Tak zbudowane są wszelkiego typu ustroje akustyczne zbudowane z trocinobetonu. Stosowanego głównie przy drogach ze względu na brak estetyki.
Proste materiały zbudowane z wat, płyt, przegród, kształtek maja pewną wadę. Przepuszczają częstotliwości niskie - czyli basowe o długości fali większej niż grubość danego materiału.
W następnym artykule opiszę fachowe rozwiązania pozwalające zwalczać bas w pomieszczeniach oraz kilka sprawdzonych tricków z wykorzystaniem prostych rzeczy, które ma każdy z nas w swoim mieszkaniu, a które również walczą z hałasem i złym humorem naszych sąsiadów.
Obecna część opisze rozwiązania budżetowe i fachowe, które można stosować w naszym domu w kwestii zmniejszania oddziaływania naszego talentu na resztę świata, która nie zawsze tak uważa.
Dobrze jest użyć dużych szaf, z książkami ułożonymi papierem w kierunku słuchacza i umieścić je w pokoju odsłuchowym. Tworząc małe szparki pomiędzy kartkami papieru. Jest to rozwiązanie dość tanie, gdyż każdy z nas ma jakieś książki, przedstawione na rys. 13.
Proste materiały zbudowane z wat, płyt, przegród, kształtek maja pewną wadę. Przepuszczają częstotliwości niskie - czyli basowe o długości fali większej niż grubość danego materiału.
W następnym artykule opiszę fachowe rozwiązania pozwalające zwalczać bas w pomieszczeniach oraz kilka sprawdzonych tricków z wykorzystaniem prostych rzeczy, które ma każdy z nas w swoim mieszkaniu, a które również walczą z hałasem i złym humorem naszych sąsiadów.
Jak wyciszyć swoje domowe studio?
Obecna część opisze rozwiązania budżetowe i fachowe, które można stosować w naszym domu w kwestii zmniejszania oddziaływania naszego talentu na resztę świata, która nie zawsze tak uważa.
Rozwiązania budżetowe
Dobrze jest użyć dużych szaf, z książkami ułożonymi papierem w kierunku słuchacza i umieścić je w pokoju odsłuchowym. Tworząc małe szparki pomiędzy kartkami papieru. Jest to rozwiązanie dość tanie, gdyż każdy z nas ma jakieś książki, przedstawione na rys. 13.
Z racji dużej internetyzacji i tego, że prawie juz nie czytamy książek, bo są tanie - jest to dość dobre rozwiązanie.
Rys. 13. Prosta szafa wypełniona książkami - działająca jako pochłaniacz pogłosu
Inne tanie rozwiązanie to stosowanie prostych urozmaiceń na ścianach i szafach w postaci obrazów, kasetonów.
Rys 14. Kasetony styropianowe z płytkim wzorkiem
Dywany, zasłony, obicia, meble tapicerowane
Dobrym rozwiązaniem i często stosowanym jest zastosowanie jednej lub wielu warstw dywanów i kasetonów z ciężkich materiałów. Materiały te zmniejszają nie tylko pogłos, ale i izolują nas od świata pod względem akustycznym. Gruba warstwa firan, grubych kotar ma o wiele lepsze właściwości niż stosowane często papierowe wytłoczki jaj.
Rys. 15. Dobrze tłumiąca zasłona okienna
Przesada i niebezpieczeństwa w wytłumianiu
Sugeruję się, aby materiały silnie tłumiące na przykład wełna mineralna, pianka poliuretanowa wstawiać wewnątrz ścian. Nie należy przesadzać z wytłumianiem całej powierzchni ścian, gdyż stracimy na akustyce, ponadto takie materiały są pylące, tworzące małe drobne bardzo lekkie i ostre skrawki, które przemieszczając się w powietrzu mogą powodować zadrapania na skórze i erodować w miarę upływu czasu (patrz rys. 16. przedstawiono starą watę szklaną).
Rys 16. Wyeksploatowana płyta z waty szklanej, poddana wieloletniemu nasłonecznieniu i kontaktowi z powietrzem oraz nowa wełna mineralna
Materiał izolacyjny dobrze jest wstawić wewnątrz struktury ściany, tam gdzie nie pyli. Aby znaleźć kompromis miedzy brzmieniem, izolacyjnością wynaleziono specjalne materiały i ustroje, które zapewniają kompromis pomiędzy dobrym rozprowadzaniem pogłosu oraz niwelacja basu.
Rys. 13. Prosta szafa wypełniona książkami - działająca jako pochłaniacz pogłosu
Inne tanie rozwiązanie to stosowanie prostych urozmaiceń na ścianach i szafach w postaci obrazów, kasetonów.
Rys 14. Kasetony styropianowe z płytkim wzorkiem
Dywany, zasłony, obicia, meble tapicerowane
Dobrym rozwiązaniem i często stosowanym jest zastosowanie jednej lub wielu warstw dywanów i kasetonów z ciężkich materiałów. Materiały te zmniejszają nie tylko pogłos, ale i izolują nas od świata pod względem akustycznym. Gruba warstwa firan, grubych kotar ma o wiele lepsze właściwości niż stosowane często papierowe wytłoczki jaj.
Rys. 15. Dobrze tłumiąca zasłona okienna
Przesada i niebezpieczeństwa w wytłumianiu
Sugeruję się, aby materiały silnie tłumiące na przykład wełna mineralna, pianka poliuretanowa wstawiać wewnątrz ścian. Nie należy przesadzać z wytłumianiem całej powierzchni ścian, gdyż stracimy na akustyce, ponadto takie materiały są pylące, tworzące małe drobne bardzo lekkie i ostre skrawki, które przemieszczając się w powietrzu mogą powodować zadrapania na skórze i erodować w miarę upływu czasu (patrz rys. 16. przedstawiono starą watę szklaną).
Rys 16. Wyeksploatowana płyta z waty szklanej, poddana wieloletniemu nasłonecznieniu i kontaktowi z powietrzem oraz nowa wełna mineralna
Materiał izolacyjny dobrze jest wstawić wewnątrz struktury ściany, tam gdzie nie pyli. Aby znaleźć kompromis miedzy brzmieniem, izolacyjnością wynaleziono specjalne materiały i ustroje, które zapewniają kompromis pomiędzy dobrym rozprowadzaniem pogłosu oraz niwelacja basu.
Rozpraszanie dźwięku - dyfrakcja
jest to kluczowe osiągniecie w domowej adaptacji.
Niewiele jest na ten temat wiedzy dostepnej w internecie. Przestudiowanie z kolei Encyklopedii Akustyki podaje bardzo dużo informacji.
Dobrze rozmieszczone głośniki, sprzęt a nawet nasze ucho i mikrofony powoduje to, ze obraz akustyczny jest lepszy. Pusta przestrzeń pomieszczenia o dobrych proporcjach powoduje upłaszczenie obrazu dźwiękowego, ale jest za to prosta do opanowania, Brak urozmaiceń na ścianach lub całkowite pokrycie ekranami pochłaniającymi ścian to najgorszy pomysł. Tak robi większość z początkujących grajków.
Tylko część fali dźwiękowej z głośnika gitarowego trafi do mikrofonu, reszta po odbiciach lub pochłonięciu trafi częściowo. Powoduje to, ze część muzyków się nie słyszy. Specyficzny sprzęt muzyczny o wyiskanej barwie może nie być wyraźny w pomieszczeniu o śpiewie nie wspomnę.
Dodawajac urozmaicony element ścienny powodujemy, iż część fali wchłonie się, część rozproszy zmieniajac kierunek, a część odbije w całości od ścian. Symuluje to naturalny świat. Normalne pomieszczenie mieszkalne.
W takiej przestrzeni nasza mapa tonotopowa umieszczona w ślimaku naszego ucha odbiera dobrze. Jak dobrze obliczona antena do radia. Nasze sensory potrafią rozpoznać wysokość tonu, dynamikę. Dodatkowo mocy potrzebnej do grania potrzeba mniej.
Psychoakustycznie odczuwamy przytulność pomieszczenia. Mówi się, ze coś brzmi lepiej.
Można sobie wyliczyć które z niechcianych częstotliwosci w pomieszczeniu trzeba podbić odbijając je, a które zniwelować przez ugięcie się fali lub wygłuszenie studiując charakterystyki pochłaniania.
Wszystko zależy od rozmiarów otworów, odległości miedzy piramidkami czy rozmieszczeniem dziurek w płytce perforowanej.
ISOCAB
Jest to skrzynka w której zamontowany jest głośnik gitarowy i mikrofon, służąca do nagrywania.
Głosnik gitarowy zamontowany jest na przegrodzie. Komora przed głośnikiem jest mocno wypełniona materiałem tłumiącym i rozpraszajacym. TO tu zainstalowany jest mikrofon. Symuluje to warunki panujące w studiu. Oczywiście, ciśnienia panujące wewnętrz skrzyni są większe niż w otwartym polu czy małym studio.
Można to częściowo zasymulować okrywając paczkę gitarową przy pomocy pierzyny.
⇑ Na górę ⇑
Rozwiązania fachowe - niwelacja basu
Tradycyjne metody ekranowania ścian w studio, oparte o materiały ułożone w postaci mat, pustaków, paneli mają jedną główną wadę. Patrząc na tabele i wykresy dotyczące dźwiękochłonności i dźwiękoizolacyjności wszystkie materiały w stanie surowym mają problemy z tłumieniem basu. Najlepszy poliuretan przepuszcza ponad 50% dźwięku o częstotliwości 125Hz (czyli płytkiego basu). Patrząc na niższe częstotliwości jest jeszcze gorzej. Oprócz tego rozwiązania budżetowe maja nierównomierną charakterystykę, i przepuszczają pewne częstotliwości.
Aby lepiej tłumić niskie częstotliwości stosuje się zjawiska fizyczne bazujące na:
rezonansie powietrza w rowkach czy pomiędzy ściankami materiału o rozwiniętej powierzchni.
Stosuje się rozbudowane ustroje rezonansowe złożone z komór o bardzo niskich częstotliwościach rezonansowych
Stosuje się membrany naścienne, o częstotliwości rezonansowej w dolnym paśmie używanym w studio. Impet fali akustycznej odbierany jest przez membranę i zamieniany na energie ruchu membrany
Ustroje akustyczne RPG
Skyline
Rys. 17. Rysunek płyty pochłaniająco - rozpraszającej typu Skyline.
Jest elementem systemu akustycznego firmy RPG. Jest to jakby miasto drapaczy chmur zminiaturyzowane i ustawione na naszej ścianie. Posiada bardzo wyrównaną charakterystykę dźwiękochłonności i dźwiękoizolacyjności. Znakomicie nadaje się do pokoju odsłuchowego jak i do mini sali prób.
Abflector
Jest płytą ustawioną pod kątem do źródła dźwięku. Jest to znakomity materiał łączący w sobie kompromis pomiędzy odbiciem i chłonięciem dźwięku.
Rys. 18. RPG Abflector.
Tabela 5. Wpływ kształtu płyty na współczynnik pochłaniania
Pułapka basowa
- jest zazwyczaj trapezowym ustrojem membranowym jest to najlepsze rozwiązanie jeśli chodzi o wyzbycie się nadmiaru częstotliwości basowych trafiających poza nasze małe amatorskie studio. Oczywiście nie wszystkiego da się wyzbyć - zawsze coś zostanie. Dodatkową zaletą jest to, że poprawia równomierność basów w naszym materiale i jakość odsłuchu. Pułapkę basową umieszczamy zazwyczaj w rogu pomieszczenia, gdzie koncentracja niskich częstotliwości jest największa.
Rys. 19. Pułapka basowa membranowa
Rys. 20. Pułapka basowa rezonacyjna
Rezonator szczelinowy i rezonator membranowy
Rys. 21. Rezonator szczelinowy i rezonator membranowy
Rezonatory są złożone zazwyczaj z zamkniętych słupów powietrza ograniczonych z jednej strony naszą ścianą a z drugiej otworem lub membraną. Wymiary otworu ewentualnie masa membrany i objętość wnętrza rezonatorów są ściśle wyliczone dla danego pomieszczenia w celu walki z opisaną wcześniej falą stojącą. membrana może być wykonana ze skaju, gumy, skóry, dykty. Rezonans otworu lub membrany musi być taki sam jak częstotliwości fal stojacych w pomeiszczeniu.
Szczelność pomieszczenia
Dobrą radą jest zapewnienie szczelności pomieszczenia przez stosowanie plastikowych okien i drzwi z wypełnieniem argonowym o bardzo wysokiej dźwiękoizolacyjności (można je kupić bardzo tanio w sklepach budowlanych). Nie zapominajmy też o obiciu drzwi materiałem tłumiącym - kocem, wełną mineralną obitą skajem itp.
Zapewnienie szczelności to kwestia podstawowa, gdyż dźwięk ma tendencję do odbić ugięć, penetrowania przestrzeni na dużych odległościach. Stracimy cały efekt ekranowania, gdy będziemy mieli dziurawe ściany.
Chyba, że to pomieszczenie drewniane na środku pustkowia i nie interesuje nas, czy dźwięki będą na zewnątrz - wówczas otwarte nieszczelności pomieszczenia spowodują, że część dźwięku nigdy nie wróci do pomieszczenia.
Dodatkowe niepotrzebne dźwięki
Często stosuje się rozdział urządzeń nagrywających (komputerów) od urządzeń, na których gramy wykorzystując w tym celu dwa pokoje. W jednym umieścić instrumenty, panele pochłaniające, dywany, gotowe lub eksperymentalne wypełnienia, kasetony, pułapki basowe; czyli rozwiązania opisane w numerze poprzednim. Kwestia rozmieszczenia instrumentów to juz metoda prób i błędów, sprawa o wiele bardziej dyskusyjna niż kwestia ustrojów akustycznych.
Jeżeli będziemy mieli problem z perkusją to ją można dodatkowo osłonić specjalnym panelem ze szkła organicznego (pleksi) lub ustawić za innego rodzaju przeszkodą.
Gotowe nagranie i jego odsłuch
Gotowe nagranie lub wersję roboczą do przemiksowania dobrze jest przesłuchać w dobrze zaprojektowanym pomieszczeniu pod względem akustycznym czyli spełniającym warunek nieproporcjonalności ścian, braku podbić czy niepotrzebnych odbić (podobne warunki jak miejsce grania). Umieszczamy w nim system stereofoniczny wg wskazań producenta monitorów odsłuchowych lub ewentualnie innego sprzętu na jakim akurat słuchamy. Najlepiej jest użyć do tego mniejszej ściany, gdzie umieszczamy na podestach lub przytwierdzamy do niej kolumny w sposób jak najbardziej symetryczny. Kolumny odsuwamy od ścian, żeby wokół kolumny nie powstawały podbicia basowe około 100Hz.
Efekt końcowy
Jak już wszystko ładnie obijemy, wyszczelnimy, wymyjemy to co nabrudziliśmy przy montażu materiałów gotowy materiał dobrze jest przesłuchać w kilku źródłach dźwięku. Na profesjonalnym Hi-Fi, monitorach studyjnych, słuchawkach, zwykłym radio, wieży, głośniczkach komputerowych, i sprawdzić czy pod każdym urządzeniem nasze nagranie było ciekawe i dobrze brzmiało.
Jeżeli za pierwszym razem się nam nie udało, nie poddawajmy się. Poeksperymentujmy z rozmieszczeniem muzyków czy też mikrofonów nagrywających lub zmieńmy konfigurację (odejmijmy lub dodajmy kasetonów czy paneli pochłaniających). A jeśli mimo dużej szczelności i kilogramom wełny mineralnej w ścianie sąsiadom dalej się nie podoba i denerwuje ich nawet mały pisk zza ściany to są dwie możliwości, albo uwzięli się na Was albo rzeczywiście za głośno gracie.
Komentarze